استعمار تونس توسط فرانسه
تونسی‌ها که در شصت و ششمین سالگرد استقلال کشورشان برای ششمین بار به رقابت‌های جام جهانی راه پیدا کردند، با فرانسه‌ای همگروه شدند که پیش از استقلال، ده‌ها سال مستعمره آن بودند. فرانسوی‌ها اول اقتصاد تونس را به تصرف در آوردند و بعد خاکش را. آنها با کمک بریتانیا و ایتالیا وام‌های متعددی به تونس دادند. سرانجام در سال 1871 کشور تونس، نتوانست بدهی‌هایش را پرداخت کند و اعلام ورشکستگی کرد. در آن زمان این کشورها کمیته مشترکی تشکیل دادند و اقتصاد تونس را در دست گرفتند. در سال 1881 هم به بهانه اینکه سربازان تونسی از مرز همسایه‌شان الجزایر که دیگر مستعمره فرانسه بود، عبور کردند. آنها به تونس حمله کردند و این کشور را به مدت 75 سال به استعمار خودشان در آوردند.
استعمار فرانسه در تونس همه ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور را زیر و رو کرد. فرانسوی‌ها حتی کشاورزان تونسی را مجبور کردند به جای کشت اقلام اساسی، در زمین‌هایشان انگور بکارند تا مواد اولیه صنعت مشروبات الکلی فرانسه را تامین کنند. این مسئله منجر به وابستگی تونس در تامین مواد غذایی شد.
استعمار فرهنگی کشور تونس
تونس نه تنها مستعمره سیاسی-اقتصادی فرانسه بود، بلکه مستعمره فرهنگی این کشور هم بود. فرانسوی‌ها با حذف مدارس سنتی و ایجاد نظام آموزشی جدید در تونس، زبان فرانسوی را بعنوان زبان برتر، مبنای آموزش قرار دادند. حتی بعد از چند دهه کار را به جایی رساندند که مردم تونس وقتی می‌خواستند به زبان عربی خودشان صحبت کنند، کلمات را فراموش و از واژگان معادل فرانسوی برای رساندن منظورشان استفاده می‌کردند!
پس از استقلال تونس در سال 1956، پاریس همچنان بر این کشور، به ویژه از طریق ابزارهای فرهنگی، نفوذ زیادی داشت. اولین رئیس‌جمهور تونس، حبیب بورقیبه، برای نفوذ فرانسه در این کشور ارزش زیادی قائل بود. بسیاری از تونسی‌ها او را «جانشین پاریس» و معاونش، زین العابدین بن‌علی را «مرد پاریس» در کشور می‌دانستند. زبان فرانسه از دیرباز برای تحصیل، تجارت و سیاست ضروری بوده و برای اکثر مشاغل مورد نیاز است.
فوتبال ابزار اعتراض مردم تونس
فوتبال از همان ابتدا ابزاری برای مقاومت و اعتراض مردم تونس در برابر استعمار بود. اولین باشگاه‌های فوتبال در اوایل دهه 1920 در زمانی که مقامات فرانسوی فرهنگ و سنت عربی را سرکوب می‌کردند، ظاهر شدند. Club Africain، یکی از مشهورترین باشگاه‌های ورزشی تونس است که بیشتر به خاطر فوتبالش شناخته می‌شود. این باشگاه یک جنبش مقاومت ضد استعماری را در خود جای داد که به طور فعال هویت اسلامی را ترویج می‌کرد. مقامات فرانسه همیشه از پتانسیل باشگاه‌های فوتبال تونس برای بسیج هواداران خود علیه رژیم استعماری هراس داشتند.1
فمینیسم، شاه‌کلید کنترل مردم
فمینیسم و شعار آزادی زنان در تونس ابزاری در دست دولت برای کنترل سیاسی مردم بوده است. بورقیبه همه جنبش‌های فمینیستی را قانونی اعلام کرد و در عوض حزب واحدی را در دولت با نام فمینیسم ایجاد و آن را تامین مالی کرد. او خود را در تبلیغات به عنوان "نجات‌دهنده" و "رهایی بخش" زنان معرفی می‌کرد. اما تنها آزادی که او به ارمغان آورد، آزادی پوشش و روبط جنسی بود. تصویر بورقیبه در حال برداشتن روسری از سر یک زن برای «آزادی او» نمادی برای رهایی بخشی زنان توسط او بود. بن‌علی نیز راه بورقیبه را دنبال کرد و موضع سختی در مورد حجاب داشت و آن را از همه نهادها ممنوع کرد.
فمینیسم دولتی تونس باعث شد تا این کشور در تحقق بسیاری از مطالبات جنبش‌های فمینیستی جهان در آن زمان از کشورهای غربی هم جلو بزند. آزادی سقط جنین در تونس 8 سال قبل از ایالت متحده آمریکا قانونی شد.2
دولت تونس و برابری بین زن و مرد
70 درصد کارگران در بخش کشاورزی تونس زنان هستند و یک سوم مردان دستمزد دریافت می‌کنند. بدون هیچ بیمه اجتماعی یا بهداشتی و یا چشم‌انداز تغییر در آینده نزدیک. 41 درصد از زنان روستایی در تونس بی‌سوادند. فقر و نبود امکانات بهداشتی برای دختران و زنان روستایی در تونس مانع از رفتن آنها به مدرسه می‌شود و آنها در نهایت مدرسه را رها می‌کنند. در آخر آنان به عنوان کشاورز یا کارگر خانگی از سن 10 سالگی به بازار کار می‌پیوندند. آنها می‌گویند "فعالان زن فقط در روز زن از ما یاد می‌کنند و سپس ما را به حال خود رها می‌کنند تا رنج بکشیم."
یک مطالعه در سال 2018 نشان داد که تعداد شگفت‌انگیزی از زنان تونسی خشونت و آزار جنسی را تجربه کرده‌اند. سه چهارم زنان تونس گزارش می‌دهند که در محل کار مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند. طبق گزارشات 90 درصد از زنان نیز در وسایل نقلیه عمومی مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند.3
رکورد بالاترین آرای مردمی در انتخابات ریاست جمهوری
تونسی‌ها در طول 54 سال بعد از استقلال‌شان فقط 2 رئیس‌جمهور داشتند. 30 سال حبیب بورقیبه و 24 سال زین العابدین بن‌علی به طور متوالی ریاست‌جمهوری این کشور را در اختیار داشتند. دومین رئیس‌جمهور تونس بعد از استقلال، زین‌العابدین بن‌علی، سال‌ها قبل از ریاست‌جمهوری‌اش، در یک آکادمی نظامی فرانسه شرکت کرد. آموزش‌های اطلاعاتی را در ایالات متحده گذراند و از سال 1964 تا 1974 به عنوان مدیر بخش امنیت نظامی تونس خدمت کرد. او با سازمان سیا آمریکا ارتباط نزدیک داشت.
بن‌علی رکورد بالاترین آرای مردمی در کل انتخابات‌های جهان داشت. او در سال 1989، 99.3 درصد آرا را به دست آورد. در سال 1994، 99.9 درصد و 5 سال بعد، 99.4 درصد. فرق انتخابات تونس با بقیه دنیا در عدم آزادی برای رای دادن به فردی غیر از بن‌علی بود؛ زیرا دستگیری و شکنجه را در پی داشت. آزادی بیان در تونس بسیار فجیع بود. مخالفان سیاسی بن‌علی به ویژه اسلام‌گرایان و فعالان دموکراتیک تحت تعقیب، شکنجه یا در معرض تبعید قرار می‌گرفتند. رهبران فرانسه اغلب چشمان خود را بر روی چنین نقص‌هایی می‌بستند. در سال 2008، نیکلا سارکوزی، رئیس‌جمهور وقت فرانسه، حتی این کشور را به خاطر پیشرفت‌های ظاهری در حقوق بشر تحسین کرد.4
نتایج بیداری اسلامی در تونس
بعد از انقلاب مردم تونس در بیداری اسلامی، زین‌العابدین بن‌علی، به عربستان سعودی گریخت. طبق گزارش لوموند، لیلا بن‌علی همسر دیکتاتور فراری، در آن زمان کمی قبل از ترک تونس به بانک مرکزی کشور مراجعه کرده است. وی با 1.5 تن طلا از تونس فرار کرد. البته رقم اختلاس‌هایی که بن‌علی در دوران حکومتش انجام داد، بیش از اینهاست. بر اساس گزارش بانک جهانی، بن‌علی و نزدیکان او در طول بیش از 20 سال تا 50 میلیارد دلار پول اختلاس کردند.
ثروت جامانده از بن‌علی توسط دولت پس از او، به حراج گذاشته شد. این یکی از بزرگ‌ترین حراجی‌ها در جهان بود. 12 هزار قطعه از اشیای قیمتی دیکتاتور تونس و خانواده او که در معرض دید همگان گذاشته شد. سنگ‌های الماس، جواهرات، مبلمانی از جنس طلا، 39 دستگاه اتومبیل ورزشی، از جمله یک لامبورگینی گالاردو، یک بنتلی کانتیننتال اسپورت و یک کادیلاک ضدگلوله. تا پایان سال 2010، حدود 220 شرکت متعلق به بن‌علی و خانواده بزرگ او، 21 درصد از کل سود بخش خصوصی در تونس را به خود اختصاص داده بودند.
موج پیوستن به داعش
اکثریت مردم تونس مسلمان، اما در مسائل مختلف دچار انحرافاتی هستند. هشت سال پیش، هزاران جهادگر تونسی برای پیوستن به دولت اسلامی و القاعده - بیش از هر ملیت دیگری - به جبهه‌های جنگ در عراق، لیبی و سوریه سرازیر شدند. تقریباً 6000 تونسی خانه‌های خود را ترک کرده‌اند تا به صفوف داعش بپیوندند که این بالاترین نرخ در جهان است. تونس بدلیل موقعیت جغرافیایی خاصش منبع، مقصد و مسیر ترانزیت مردان، زنان و کودکانی است که در معرض قاچاق انسان، به ویژه کار اجباری و فحشاء اجباری هستند.
بازگشت به عقب مایه ناامیدی مردم تونس
جالب است بدانید، دولت فرانسه پس از انقلاب موفق مردم تونس و فرار بن‌علی، برای حمایت طولانی مدت از رژیم دیکتاتوری سابق و بی‌توجهی به شواهد نقض حقوق بشر در این کشور از مردم تونس عذرخواهی کرد. اسیبسی رئیس‌جمهور جدید تونس اما با بازگشت به دامان فرانسه و اتخاذ سیاست‌های مشابه با دیکتاتورهای سابق این کشور همه امیدها را ناامید کرده است.
او که مثل دیکتاتورهای قبلی خودش را حامی حقوق زنان معرفی کرده بود، مایزا لبیدی، نائب رئیس اول مجلس مؤسسان تونس را به دلیل انتقاد از وی برکنار کرد. پاسخ زن‌ستیزانه او به انتقاد خانم لبیدی این بود که "او فقط یک زن است، چه می‌داند". با این حال، این تنها مواردی نیست که او رفتارهای زن‌ستیزانه از خود نشان داده است. او پیش از این گفته بود زنانی که نقاب می‌پوشند هرگز از خانه خارج نشوند و آنها را با کلاغ‌ها مقایسه کرده بود.
