بازی سیاسی بین سوئیس و صربستان
جامجهانی 2022 شاید یکی از سیاسیترین جامجهانیهای طول تاریخ است. از بازی ایران و آمریکا گرفته تا سوئيس و صربستان. برای صربها، سوئیس بیطرف نیست. کشور صربستان و سوئیس از نظر جغرافیایی کیلومترها از هم فاصله دارند، اما سوئیس پذیرای پناهندگان بسیاری از خانوادههای کوزوو و آلبانی که از صربستان جدا شدند، است.
بازیکنانی مانند گرانیت ژاکا و خانواده ژردان شقیری در سال 1998 مجبور به فرار از کوزوو و آلبانی شدند. زمانی که صربستان برای اولین بار در جامجهانی 2018 در روسیه با سوئیس روبرو شد، هر دو بازیکن، تیتر خبرها بودند. آنها هر دو گل زدند و با نشاندادن عقاب که نماد پرچم آلبانی است، جشن گرفتند. پس از پایان بازی، اتحادیه فوتبال صربستان شکایتی را آغاز کرد و فیفا مجبور شد اقدامات انضباطی را انجام دهد. در نهایت این دو بازیکن جریمه شدند.
ساعت صربی یا سوئیسی
اما فوتبال تنها نقطه بحثبرانگیز میان سوئيس و صربستان نیست. وقتی صحبت از ساعت و ساعتسازی میشود، همه اول به سوئیسیها فکر میکنند. اما همه اشتباه میکنند! صنعت ساعتسازی صربستان بسیار قدیمیتر از سوئیس است. صربها اولین ساعت خود را حداقل 200 سال قبل از رسیدن سوئیسیها به آن ساختند. ساعتسازان صرب، سوئیسیها را 2 قرن شکست دادند. لازار صرب، یک راهب ارتدوکس صرب و طالعبینی بود که اولین ساعت مکانیکی عمومی در روسیه را در سال 1404 اختراع کرد.
استقلال کوزوو از کشور صربستان
یوگسلاوی سابق به کوزوو (Kosovo) حمله کرد تا حملات ارتش آزادیبخش کوزوو را متوقف کند. جنگ کوتاه اما وحشیانه بود و منجر به کشته شدن هزاران نفر شد و 370 هزار نفر از کوزوو و آلبانی گریختند. استقلال کوزوو به یک واقعیت غیر قابل بازگشت تبدیل شد. کوزوو در 17 فوریه 2008 استقلال خود را اعلام کرد و به جدیدترین کشور اروپا تبدیل شد. این لحظه نقطه اوج یک روند طولانی و دشوار بود که منشأ آن در سرکوب اکثریت قومی کوزوو یعنی آلبانیاییها، توسط بلگراد در دهه 1990 بود. مبنای استقلال کوزوو این دیدگاه رایج در حقوق بینالملل بود که اقلیتهایی که از تبعیض سیستماتیک رنج میبرند، حق جدایی دارند. این دیدگاه، زمینه را برای به رسمیت شناختن کوزوو توسط اکثریت کشورهای عضو سازمان ملل فراهم کرد.
دخالت غرب در استقلال کوزوو
اما در استقلال کوزوو رد پای قدرتهای غربی در میان است. سرویسهای اطلاعاتی قدرتهای غربی، با بازی بر روی اختلافات قومی، اجتماعی و اقتصادی که سیاستهای خودشان ایجاد کرده بود، استفاده از کوزوو و آلبانی را بهعنوان مجرای مواد مخدر تسهیل کردند. درآمد حاصل از قاچاق مواد مخدر نیز برای تأمین مالی تسلیحات و آموزش نظامی برای ارتش آزادیبخش تازه تاسیس و جداییطلب کوزو استفاده میشد. رهبران فرصتطلب از هر طرف شروع به پرورش عمدی شکافهای اجتماعی، اقتصادی و قومی کردند تا طرف خود را تقویت کنند.
کم کم شبهنظامیان وفادار به رهبران و احزاب جداییطلب ظاهر شدند که شکافهای قومی را بیشتر و همچنین تکه تکه شدن جنبش کارگری را تسریع کردند. همه اینها در کنار هم قرار گرفتند و اساس استعمار مجدد بالکان را ایجاد کردند. در واقع امروزه، بهانه حمایت از حقوق بشر، شعاری برای تحمیل سلطه امپراتوری و اخلاقگرایی ریاکارانه در سراسر جهان است.
نظر مأمور CIA درباره استقلال کوزوو
رابرت بائر، افسر سابق سیا، کتابهای زیادی نوشته است که اسرار سیا در دولتهای بیل کلینتون و جورج دبلیو بوش را فاش میکند. او چندین بار دستگیر و بازداشت شد. بائر به عنوان یک مامور ارشد سیا در دوره 1991-1994 در یوگسلاوی و در خاورمیانه کار میکرد. او نکات مهمی درباره یوگسلاوی بیان میکند و درباره استقلال کوزوو میگوید: کوزوو به دو دلیل گرفته شد، اول به دلیل منابع معدنی و طبیعی و دوم اینکه کوزوو پایگاه نظامی ناتو است! پایگاه Bondsteel در منطقه شرقی کوزوو واقع شده است. این پادگان که در ژوئن 1999 تأسیس شد، پایگاه اصلی ارتش ایالات متحده در کوزوو است. بزرگترین و گرانترین پایگاه نظامی خارجی ساخت ایالات متحده در اروپا از زمان جنگ ویتنام!
صربستان امروز، حاصل تجزیه یوگسلاوی سابق در دهه 1990 است که با درگیریها و چندین جنگ همراه بود، جنگ استقلال کرواسی سالهای 1991-1995، جنگ بوسنی 1992-1995 و جنگ کوزوو در 1998. سرانجام یوگسلاوی به هفت کشور مستقل صربستان، اسلوونی، کرواسی، بوسنی و هرزگوین، مقدونیه، مونتهنگرو و کوزوو تبدیل شد.
نقش ایالات متحده در فروپاشی یوگسلاوی
رابرت بائر درباره دخالت آمریکا در فروپاشی یوگسلاوی بیان میکند: بسیاری از ماموران و افسران ارشد سیا به این دلیل که از انجام تبلیغات علیه صربها در یوگسلاوی خودداری کردند، به سادگی ناپدید شدند. من شخصاً از حجم دروغهایی که از سوی آژانسها و سیاستمداران ما تغذیه میشد شوکه شدم! بسیاری از ماموران سیا بدون اینکه از کاری که انجام میدهند آگاه باشند، به تبلیغات هدایت میشدند. هدف تبلیغات این بود که جمهوریها را تجزیه کنند تا از سرزمین مادری یوگسلاوی جدا شوند. صربستان به این دلیل انتخاب شد که از منظر جهانی جانشین یوگسلاوی است. برخی از ماموران سیا مسئول نوشتن بیانیه رسمی بودند که گویندگان در اخبار خواندند. البته مجریان خبر از آن غافل بودند. همه مأموریت یکسانی داشتند: گسترش نفرت، ناسیونالیسم افراطی و اختلافات بین مردم از طریق تلویزیون.
عمق فاجعه در بالکان
مامور سیا بیان میکند: در نهایت چرا فکر میکنید یوگسلاوی فروپاشید و چرا دولت شما میخواست این کار را انجام دهد؟ همه چیز کاملاً واضح است. افرادی که به جنگ دامن زدند و شرایط صلح را دیکته کردند، اکنون صاحب شرکتهایی هستند که از منابع مختلف معدنی و امثال آن بهرهبرداری میکنند! آنها به سادگی از شما برده ساختهاند، مردم شما بیهوده کار میکنند و ثمره آن به آلمان و آمریکا میرود. آنها برنده هستند! در نهایت مجبور خواهید شد چیزی که خودتان ساختهاید را وارد کنید و بخرید، و از آنجایی که پول ندارید، باید وام بگیرید. این کل ماجرای بالکان است!
دخالت آمریکا در جنگ یوگسلاوی
ماشه در واشنگتن کشیده شد. بمباران یوگسلاوی توسط ناتو بیسابقه است. این اولین بار از زمان جنگ جهانی دوم است که ناتو در یک درگیری داخلی اروپا یک حمله نظامی را آغاز میکند. مسئله کلیدی این است که جنگ واشنگتن-ناتو در یوگسلاوی را تنها میتوان به عنوان بخشی از گسترش عمومی قدرت ایالات متحده، با قابلیت بیچون و چرای بمباران هوایی و تمایل آن برای نابود کردن هر چیزی که این قدرت را به چالش میکشد، درک کرد.
آقای بائر آیا پیامی برای مردم یوگسلاوی سابق دارید؟ گذشته را فراموش کنید، صحنهسازی و دروغین بود. آنها شما را دستکاری کردند، به آنچه میخواستند رسیدند و احمقانه است که شما هنوز از یکدیگر متنفر هستید. باید نشان دهید که قویتر هستید و متوجه میشوید که چه کسی این را ایجاد کرده است! من صمیمانه عذرخواهی میکنم! به همین دلیل است که من بعد مدتها اسرار سیا و کاخ سفید را فاش کردهام.
جنگ وحشیانه بوسنی
در آغاز دهه 1990، چندین درگیری منجر به جنگ بوسنی در یوگسلاوی شد که در حال فروپاشی بود. جنگ بوسنی از 6 آوریل 1992 آغاز شد و تا سال 1995 ادامه یافت. در جنگی که بیش از 3.5 سال به طول انجامید، بیش از 100 هزار نفر جان خود را از دست دادند و 2.2 میلیون نفر پناهنده شدند. زنان و کودکان بار سنگینی را به دوش میکشیدند زیرا بیحفاظ مانده بودند. نتایج مطالعات مستقل بینالمللی نشان میدهد که بین 20 تا 50 هزار زن و کودک بوسنیایی در این جنگ مورد تجاوز جنسی قرار گرفتند.
یکی از بدترین اقدامات کشتار جمعی در خاک اروپا از پایان جنگ جهانی دوم است. هنگامی که پناهجویان مسلمان برای تخلیه سوار اتوبوس میشدند، نیروهای صرب بوسنی مردان و پسران را از جمعیت جدا کردند و آنها را برای تیرباران با خود بردند. هزاران نفر اعدام شدند و سپس با بولدوزر به گورهای دسته جمعی رانده شدند. گزارشها حاکی از آن است که برخی از آنها زنده به گور شدهاند، در حالی که برخی از بزرگسالان مجبور به تماشای کشته شدن فرزندان خود شدهاند. در همین حال، زنان و دختران از صفهای تخلیه شده بیرون آورده شدند و مورد تجاوز جنسی قرار گرفتند.
تجاوزات سیستماتیک در جنگ بوسنی
درد قربانیان تجاوز سیستماتیک در بوسنی هرگز پایان نمییابد. در طول جنگ بوسنی، حدود 50 هزار زن به طور سیستماتیک توسط صربها در 3.5 سال مورد تجاوز قرار گرفتند. زنان و کودکان در این مدت بیشترین آسیب را متحمل شدند، اما از آن زمان تاکنون تنها 84 متجاوز به عنف محکوم شدهاند. تعداد کودکانی که در نتیجه تجاوز جنسی متولد شدهاند، بین 2000 تا 4000 نفر است. تجاوز سیستماتیک، که نوعی نسلکشی است، به عنوان یک تاکتیک جنگی در جنگ بوسنی مورد استفاده قرار گرفت.
یوگسلاوی پیش از فروپاشی
آنچه که از مطالعه تاریخ کشورهای دنیا بدست میآید، این است که قدرتهای دنیا زمانی که مشاهده کنند کشوری در حال پیشرفت و تبدیل شدن به یک ابر قدرت است، برای او چالشهای متعدد ایجاد میکنند تا مثل یوگسلاوی شکست بخورد. اما اوضاع یوگسلاوی قبل از فروپاشی چگونه بود؟ در دهه 1970، مردم فقط 2/5 درصد از درآمد ماهانه خود را صرف مواد غذایی میکردند و زندگی متوسط به بالایی داشتند. مراقبتهای بهداشتی برای همه رایگان بود. از دبستان تا دانشگاه، تحصیل رایگان بود. این کشور دارای دهها موسسه از کشاورزی تا علوم هستهای بود و دانشمندان تحقیقات بهروز انجام میدادند.
یک موسسه ویروس شناسی در این کشور کوچک واکسن میسازد. در سال 1972 با مشارکت پلیس و ارتش، شیوع آبله ظرف دو ماه متوقف شد. آنها در مدت زمان بسیار کوتاهی موفق شدند 18 میلیون نفر را واکسینه کنند. در دهههای 1950 و 1960، بسیاری از کارگران آپارتمآنهای رایگان دریافت میکردند. یوگسلاوی در زمان سوسیالیستها مملو از هتلهای متعلق به شرکتهای بزرگ دولتی بود که کارگران آنها تعطیلات خود را در آنجا سپری میکردند. ساخت بسیاری از امکانات توریستی باعث ایجاد مکآنهای کاری جدید در این شهرهای مدیترانهای میشد و پول گردشگری در کشور میماند.
پایان دوران طلایی یوگسلاوی
اما در آخرین سالهای یوگسلاوی، بدهی خارجی افزایش مییابد و یوگسلاوی بلافاصله پس از مرگ تیتو اعلام ورشکستگی میکند. بیکاری همچنان در حال افزایش است. حقوقها کاهش مییابد و مردم بیشتر پول خود را صرف غذا میکنند. اختلافات اقتصادی بین جمهوریها بیشتر میشود. مناطق توسعهیافته احساس میکنند که از شهروندان مناطق فقیرتر حمایت میکنند. نارضایتی و ناسیونالیسم وارد میشود و اختلافات سیاسی بین جانشینان تیتو باعث انشعاب میشود. کشور در یک جنگ داخلی با حمایت قدرتهای غربی از هم میپاشد.
تیم ستاره سرخ صربستان
یکی از معروفترین تیمهای باشگاهی کشور صربستان، ستاره سرخ بلگراد است. در بلگراد نام و نشانه باشگاه ستاره سرخ بر بسیاری از دیوارها و پلها نقش بسته است. بر روی دیوار استادیوم ستاره سرخ هم لوح بزرگی نصب کردهاند به یاد قربانیان جنگ یوگسلاوی که به تجزیه انجامید. در میان همه اینها یک نام همیشه محوری است: ژلیكو راژناتویچ، موسوم به آرکان. آرکان که سابقهای از تبهکاری داشت و تا قبل از فروپاشی یوگسلاوی در کار خرید و فروش نشانهها و البسه باشگاه ستاره سرخ بود به برپایی یک صربستان بزرگ که جمعیت یک دست و همگون داشته باشد، شهرت داشت. چند ماهی پس از بازی معروف در زاگرب، او دستهای شبه نظامی از صدها اوباش و هوادار افراطی هوادار ستاره سرخ ایجاد کرد. این شبهنظامیان بعدتر «ببرهای آرکان» نام گرفتند و به یک پای اصلی جنگ داخلی یوگسلاوی بدل شدند، ابتدا علیه کرواتها و بعدتر هم علیه بوسنیاییها.
زندگی شبانه در بلگراد
در بلگراد هر شب، جمعه شب است. امروزه، بلگراد ممکن است سالها از دیگر پایتختهای اروپایی در زمینه توسعه اقتصادی، صنعتی و علمی عقب باشد، اما در مورد زندگی شبانه به معنای واقعی کلمه سالهای نوری جلوتر است. صنعت باشگاهسازی بلگراد بهتر از هر صنعت دیگری سازماندهی شده است و چیزهای بیشتری برای ارائه دارد. هر شب هفته، تعداد بیشماری کلاب مختلف با سبکهای متنوع موسیقی وجود دارد که میتوانید به آنجا بروید. شاید باورش سخت باشد، اما تمام باشگاههایی که ظرفیت 300 تا 500 نفر را دارند، اساساً هر شب هفته پر هستند.
کشور صربستان، پایتخت تمشک جهان
صربستان پایتخت طلای سرخ است. تمشک به مرور زمان به یکی از برجستهترین برندهای صرب تبدیل شده است. در سال 2015 صربستان به مقام اول در تولید تمشک دست یافت. در جهان. با صادرات حدود 100 هزار تن تمشک در یک سال، صربستان موفق شد رهبران قبلی بازار یعنی لهستان و شیلی را شکست دهد.
مکانهای گردشگری کشور صربستان
صربستان بزرگترین دره اروپا را در خود جای داده است. تنگه درداپ در صربستان بزرگترین دره اروپا است. همچنین یک نقطه محبوب برای گردشگری در بلگراد، دومین کلیسای بزرگ مسیحی ارتدوکس جهان، کلیسای سنت ساوا، قرار دارد. مهماننوازی صربستانیها معروف است. چندین نظرسنجی بینالمللی صربستان را مهماننوازترین کشور جهان معرفی کردهاند.
مشاهیر و دانشمندان صرب
نیکولا تسلا، یکی از بزرگترین پیشگامان علم و فناوری، اهل کشور صربستان بود. علاوه بر تسلا، میهایلو پوپین (فیزیکدان و شیمیدان)، میلوتین میلانکوویچ (ریاضیدان و ستارهشناس)، ووک استفانوویچ کاراجیچ (اقلیمشناس و زبانشناس) و میهایلو پتروویچ آلاس (ریاضیدان و مخترع) از جمله دانشمندان مشهور و مفاخر مردم صربستان هستند.
18 نفر از امپراتوران بزرگ روم نیز در قلمرو صربستان امروزی متولد شدند. کنستانتین کبیر، امپراتور مشهور روم، در شهر امروزی نیس به دنیا آمد. او اولین کسی بود که مسیحیت را به عنوان دین رسمی اعلام کرد. در قرن سوم و چهارم، در مجموع 18 امپراتور روم در خاک صربستان امروزی متولد شدند. این عدد یک پنجم کل فرمانروایان رومی را تشکیل میدهد.