نحوه بالا رفتن دانشگاه‌های عربستان در رتبه‌بندی‌های جهانی
در تلاش برای رتبه‌بندی جهانی، رویه‌های مناسب اغلب در رقابت برای کسب رتبه‌های بالا قربانی می‌شوند، چیزی که در مورد دو دانشگاه پیشرو عربستان سعودی اتفاق افتاده است. گزارشی که مجله معتبر Science در شماره دسامبر خود با عنوان هزینه دانشگاه‌های عربستان سعودی در ازای اعتبار علمی ارائه کرده است، نشان می‌دهد که این دانشگاه‌ها بهد جای تولید علم، در حال خرید اعتبار برای کسب رتبه‌های بالاتر در میان موسسات آموزشی پیشرو در جهان هستند. در حالی که در دانشگاه‌های معتبر رایج است که با پژوهش و تولید مقالات علمی، خود را در فهرست دانشگاه‌های برتر و نخبه قرار دهند.
خرید اعتبار دانشمندان بزرگ دنیا
این گزارش ادعا می‌کند که رابرت کرشنر، دانشمند فیزیک نجومی‌هاروارد، پیشنهاد ایمیلی از یک ستاره‌شناس در دانشگاه ملک عبدالعزیز (KAU) در جده عربستان سعودی، با عنوان قراردادی برای کرسی دانشیار دریافت کرده است که به کرشنر 72000 دلار (264240 درهم) در سال پرداخت می‌کند.
البته در ظاهر پیشنهاد شد که او می‌تواند بر یک گروه تحقیقاتی در KAU نیز نظارت کند و یک یا دو هفته در سال را در پردیس KAU بگذراند. نکته اصلی این پیشنهاد، شرطی بود که کرشنر ملزم شود دانشگاه ملک عبدالعزیز را به عنوان وابستگی دوم به نام خود در فهرست پژوهشگران پراستناد مؤسسه اطلاعات علمی (ISI) اضافه کند.
ابرت کرشنر، استاد علوم کلوز در یکی از معتبرترین دانشگاه‌های جهان است و از جمله دستاوردهای علمی او، چندین اکتشاف علمی به همراه انتشار کتاب‌ها و مقالات زیادی در زمینه نجوم بوده است. مدارک او بی عیب و نقص است و صداقت علمی او هم همینطور. بنابراین واکنش اولیه او به چنین پیشنهاد آشکاری از روی ناباوری بود. او گفت: «فکر کردم این یک شوخی است. او به زودی متوجه شد که همکار محترم دیگری در یکی دیگر از دانشگاه‌های ایالات متحده با پیشنهاد مشابهی از دانشگاه ملک عبدالعزیز ارائه شده است و پذیرفته است که نام خود را قرض دهد و KAU را به عنوان وابستگی دوم در ISIhighlycited.com اضافه کند.
تحقیقات مجله Science
با جستجوی بیشتر، مجله Science متوجه شد که بیش از 60 محقق برجسته و رتبه اول از رشته‌های علمی مختلف اخیراً قرارداد استخدام پاره‌وقت با دانشگاه دیگری مشابه آنچه به کرشنر پیشنهاد شد، امضا کرده‌اند – و نام‌شان را برای مبلغی قابل توجه فروخته‌اند.
دانشگاه ملک سعود در ریاض (KSU)، که بزرگ‌تر و شناخته شده‌تر است، ظاهراً از تکنیک‌های مشابهی استفاده می‌کند. الصاق نام KSU به نشریات تحقیقاتی دانشگاهیان برجسته خارجی، صرف‌نظر از اینکه این کار مشارکت قابل توجهی با محققان KSU دارد یا خیر. هدف مورد نظر صعود سریع به بالاترین رتبه‌هاست.
تلاش نافرجام برای خرید رتبه
در سال 2006، رتبه بندی Webometrics از 3000 دانشگاه بین المللی، هر دو دانشگاه (KAU و KSU) را در رده‌های آخر لیست قرار داد. KAU رتبه 2785 را به خود اختصاص داد، در حالی که KSU با 2910 از 3000 رتبه پس از آن قرار گرفت. بهترین دانشگاه در بین تمام دانشگاه‌های عربستان، دانشگاه نفت و مواد معدنی ملک فهد (KFUPM) با رتبه 1681 بود. علی‌رغم هزینه‌های میلیاردی دولت، در سال 2008، در رتبه‌بندی دیگری، هیچ یک از این دانشگاه‌ها در 50 دانشگاه برتر قرار نداشتند (فهرست شانگهای). این امر انتقاد شدیدی را در رسانه‌ها علیه مدیران دانشگاه به همراه داشت. پس مدیران را بر آن داشت تا ایده‌های جدیدی برای ارتقای رتبه خود و انجام سریع آن ارائه دهند.
برنامه‌ریزی هوشمندانه‌تر دانشگاه‌های عربستان
دو برنامه در دانشگاه ملک سعود KSU برای تغییر اوضاع آغاز شد. یکی از آنها برنامه بورسیه دانشمندان برجسته (DSFP) بود، که هدف آن طبق اعلام وب سایت این دانشگاه «افزایش تعداد محققان پراستناد وابسته به KSU» و «آغاز فعالیت‌های تحقیقاتی مشترک بین محققان بین‌المللی که پتانسیل انتشار در مجلات علمی را دارد» بوده و دیگری برنامه استاد مدعو، که طبق آن، استاد باید سالانه پنج مقاله در مجلات نمایه‌شده ISI منتشر کند و به ازای هر مقاله که با کارکنان KSU در ISI نوشته شود، مبلغی به او پرداخت می‌گردد.
خیلی زود، به دنبال این استراتژی، دانشگاه ملک سعود با چندین دانشمند برتر از اروپا، آسیا و ایالات متحده قرارداد امضا کرد که 1211 نشریه وابسته به KSU را در سال 2010 تولید کردند و تقریباً سه برابر رقم 2008 بود. همانطور که استاد دانشگاه KSU ادعا می‌کند، مقدار بسیار کمی از کارهایی که این مقالات توصیف می‌کنند در KSU انجام شده است. در سال 2010، دانشگاه ملک سعود در رتبه‌بندی شانگهای به گروه 300 تا 400 دانشگاه برتر رسید. در رتبه‌بندی سپتامبر 2011 نیز، با قرار گرفتن در گروه 200 تا 300، بیشتر دیده شد.
و اکنون آخرین رتبه KSU در مکان 186، جهش باور نکردنی بیش از 2700 رتبه از سال 2006!
مخالفت‌های داخلی و خارجی
دانشگاهیان واقعی نگران این شیوه‌ها هستند. در مقاله‌ای که یک روزنامه عربی منتشر کرد، استاد اقتصاد کشاورزی KSU در انتقاد از این عمل گفت: «آنها به سادگی اعتبار را می‌خرند.»
مدیر مرکز صداقت آکادمیک دانشگاه کلمسون آمریکا نیز می‌گوید که چنین برنامه‌هایی، این تصور را ایجاد می‌کنند که این دانشگاه‌ها در حال تولید علم هستند. شرم‌آور است!
در جستجوی افتخارات، اخلاق در جایگاه دوم قرار گرفت. ظاهراً مدیران دانشگاه نمی‌دانند که پول ممکن است چیزهای زیادی را برای شما بخرد، از جمله رتبه بندی، اما صداقت یکی از آنها نخواهد بود. مسیر صعود به سمت بالا نباید با روش‌های غیراخلاقی طی شود.
به نظر شما این شیوه برخورد با مسائل علمی چه نتیجه‌ای خواهد داشت؟
سایر مقالات پلاسما را اینجا ببینید.
بدون دیدگاه