رشد اقتصاد در مکزیک
اقتصاد نو ظهور مکزیک، در سال‌های اخیر، رشد روز افزونی داشته است و با افزایش صادرات خود توانسته است شاخص تولید ناخالص ملی خود را به خوبی افزایش دهد. با توجه به مرز زمینی مشترک با آمریکا، مکزیک توانسته است ۷۵ درصد از صادرات خود را به این کشور ارسال کند. کشورهای توسعه یافته کانادا، چین، آلمان و ... نیز جزو مهم‌ترین شرکای تجاری مکزیک هستند. تنوع اقلام صادراتی مکزیک گسترده است از جمله خودرو و لوازم دیجیتالی و هوشمند.
دستمزد کم در برابر تولید زیاد
با توجه به افزایش تولید ناخالص ملی و نیز توسعه صادرات، مکزیک می‌بایست مردمی ثروتمند داشته باشد؛ اما نکتۀ مهمْ سوء استفادۀ شرکت‌های بزرگ از مردم این کشور، به عنوان نیروی کار بسیار ارزان است. یک کارگر در مکزیک، تقریباً یک دهم یک کارگر در آمریکا دستمزد می‌گیرد. در واقع به دلیل پایین نگه داشتن دستمزد توسط دولت به بهانه جذب شرکت‌های خارجی، مردم مکزیک کم‌ترین سود را از تولید و صادرات دریافت می‌کنند. به حدی که علی‌رغم روند افزایشی تولید ناخاص ملی در این کشور، جمعیت فقیر آن نه تنها کاهش نیافته، بلکه افزایش نیز یافته است. در سال 2020 نزدیک به ۴۶ درصد از مردم مکزیک زیر خط فقر به سر می‌بردند.
بزرگ‌ترین طرفداران کوکاکولا
یک نمونه از کارخانه‌های استثمارگر نیروی کار ارزان قیمت در مکزیک، کوکاکولا است. این کارخانه با تبلیغات خود توانسته مردم مکزیک را علاوه بر تولیدکننده بزرگ، به مصرف کننده بزرگ کوکاکولا نیز تبدیل کند. سالانه هر نفر 163 لیتر نوشابه کوکاکولا در مکزیک مصرف می‌کند. این میزان مصرف در هیچ کشور دیگری در جهان دیده نمی‌شود. در برخی از شهرهای فقیر در سراسر کشور، کوکاکولا حتی بیشتر از آب شیرین در دسترس است. هیچکس در جهان بیشتر از ساکنان چیاپاس، جنوبی‌ترین و فقیرترین ایالت مکزیک، کوکاکولا و سایر نوشیدنی‌های گازدار نمی‌نوشد. در چیاپاس، مردم به طور متوسط روزانه دو لیتر نوشیدنی شیرین می‌نوشند. حتی برخی از کوکاکولا برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌کنند و معتقدند این نوشیدنی دارای قدرت شفابخشی خاصی است.
اما کوکاکولا چطور در مکزیک تا این حد مطرح شد؟ یک دلیل مهم رئیس جمهور سابق مکزیک ویستنه فاکس است که کمک کرد تا کوکاکولا به بخشی عظیم از زندگی مکزیکی تبدیل شود. داستان در دهه 1960 شروع می شود. فاکس به عنوان فروشنده برای کوکاکولا کار می‌کرد و بازاریاب بود و به کسب‌وکارهای محلی انگیزه می‌داد تا به جای پپسی، تنها مشتری کوکاکولا شوند. فاکس در سال 2000 رئیس جمهور مکزیک شد. با وجود اینکه ریاست فاکس بسیاری از مکزیکی‌ها را ناامید کرد اما کسب و کار کوکاکولا در دوران ریاست جمهوری او رونق گرفت.
پیمان نفتا چیست؟
کشور مکزیک، یکی از نمونه‌های عینی پیروی از سیاست‌های اقتصادی تجارت آزاد در دنیا است. اولین پیمان چند جانبۀ بزرگ تجارت آزاد در دنیا، «پیمان نفتا» است. این قرارداد در سال ۱۹۹۴ میلادی، میان سه کشور ایالات متحد‌ۀ امریکا، مکزیک و کانادا منعقد گردید. در این قرارداد اکثر تعرفه‌های تجاری میان این سه کشور، به صورت کامل برداشته شد. پس از عقد این قرارداد، صدها هزار کشاورز مکزیکی با تراکتور‌های خود به خیابان‌ها آمدند و نگرانی خود را نسبت به ناتوانی در رقابت با کشاورزان آمریکایی در قیمت تمام شده محصول ذرت خود اعلام کردند؛ چراکه در امریکا دولت مرکزی برای تولید محصول ذرت به کشاورزان یارانه پرداخت می‌کرد.
لذا با حذف تعرفه‌های تجاری، کشاورزان مکزیکی نتوانستند با قیمت ارزان ذرت آمریکایی رقابت کنند و در نتیجه، حدود 2 میلیون کشاورز در مکزیک شغل خود را از دست دادند و مجبور به ترک زمین‌های خود شدند. جالب اینجاست که قیمت نان ذرت علی رغم کاهش قیمت ذرت، تنها در یک دهه ۲۷۹ درصد افزایش یافت که منجر به افزایش گرسنگی و سوء تغذیه در مردم مکزیک شد. این افزایش قیمت به دلیل تاکید پیمان نفتا بر عدم دخالت دولت مکزیک در بازار بود که منجر به انحصار 96 درصدی دو شرکت بر بازار نان ذرت شد.
10 سال پس از انعقاد پیمان نفتا، 19 میلیون نفر به جمعیتِ زیر خط فقرِ کشور مکزیک افزوده شد. مطابق با گزارش نیویورک تایمز که در سال 2013 منتشر شد، ۲۵ درصد از جمعیت کشور مکزیک به مواد غذایی اولیه دسترسی نداشته و یک پنجم مکزیکی‌ها از سوء تغذیه رنج می‌بردند. پیمان نفتا بارها توسط آمریکایی‌ها مورد نقض قرار گرفته، نمونه آخر نقض این قرارداد در 27 آگوست 2018 است که توسط ترامپ انجام شد.
اگر تمام آسیب‌ها و هزینه‌ها را محاسبه کنیم، آمریکا حداقل 37 تریلیون دلار غرامت به دلیل ایجاد فقر و آسیب‌های زیست محیطی به مکزیک بدهکار است، در یک نمونه ارقام دولت مکزیک نشان می‌دهد که هزینه خسارات زیست محیطی مربوط به نفتا در سال 1999 به تنهایی 47 میلیارد دلار بوده است.
بحران بدهی در مکزیک
کشور مکزیک مانند کشورهای آرژانتین و روسیه در سال 1982 به دلیل اخذ وام‌های متعدد از بانک‌های بین‌المللی دچار بحران بدهی شد. از سال 1983 تا 1989 نیز مکزیک تورم 100 درصدی را تجربه کرد. برای برون رفت از این بحران‌ها، صندوق بین‌المللی پول وام‌های دیگری به کشور مکزیک اعطا کرد ولی دریافت این وام‌ها کمکی به حل این بحران نکرد. با شروع ریاست جمهوری کارلوس سالیناس در سال 1988 برای برون رفت از بحران‌های اقتصادی و مالی، خصوصی‌سازی ضربتی را پیشنهاد کرد. واگذاری بخش تولید و توزیع مواد غذایی به بخش خصوصی از موارد اولیه خصوصی‌سازی در مکزیک بود به طوری که 78 درصد از آن به بخش خصوصی واگذار شد.
شرکت walmart
شرکت چند ملیتی Walmart با پرداخت 24 میلیون دلار به مسئولین مکزیک، امتیازهای متعدد تولید و توزیع مواد غذایی را در اختیار گرفت. در واقع، تقریباً میتوان گفت که مکزیک خانه دوم والمارت است. بعد از ایالات متحده، بیشترین تعداد فروشگاه‌های والمارت در مکزیک قرار دارند. اما بر اساس سرانه، فروشگاه‌های متعلق به والمارت در مکزیک بیشتر است. 68 درصد از سهم بازار سوپر مارکت در مکزیک مربوط به درآمد والمارت می‌باشد.
سالیناس در پایان دوره مسئولیت خود در سال 1994، 251 شرکت را با دارایی‌های بیش از 23 میلیارد دلار خصوصی کرده بود. اینکه برنامه خصوصی‌سازی سالیناس چقدر سودآور بوده است را با افزایش تعداد میلیاردرهای مکزیکی که در فهرست سالانه مجله Forbes میتوان یافت. در سال 1987، قبل از روی کار آمدن سالیناس، مکزیک یک میلیاردر داشت. در سال 1994 که دوره او به پایان رسید، این تعداد به 24 نفر رسید که تقریباً همه در خصوصی‌سازی صنایع کلیدی مانند بانکداری، مخابرات، معدن مس و نقره، تلویزیون، جاده‌های عوارضی و تولید شکر شرکت کرده بودند.
بحران خشونت در مکزیک
مکزیک واقعاً به خشونت روزانه عادت کرده است. آمار رسمی بیش از 90 قتل در روز را نشان می‌دهد که حتی بیشتر از تعداد کشته شدگان روزانه جنگ علیه مواد مخدر است. بر اساس یک گزارش جهانی علیه جرایم سازمان یافته فرا ملی، این کشور چهارمین کشور خطرناک جهان است. در سال 2019، این کشور تقریباً 34500 مورد قتل گزارش شد که از بالاترین آمار قتل‌ها در سطح جهان بود. مکزیک یکی از خطرناک‌ترین کشورهای جهان است که در آن میتوان به عنوان روزنامه‌نگار کار کرد. از سال 2000، 153 روزنامه‌نگار در مکزیک به قتل رسیده‌اند. کارتل‌های مواد مخدر در سال 1994، 30 میلیارد دلار از طریق بانک‌های خصوصی مکزیک به مقصد آمریکا پولشویی کردند. یعنی حدود یک سوم تولید ناخالص ملی مکزیک.
یکی از مسائل قابل توجه در مکزیک، ناپدید شدن انسان‌ها می‌باشد؛ به طوری که هیچکس سرنخی از آن‌ها پیدا نمی‌کند. طبق گزارش سازمان ملل، بیش از 95000 نفر در مکزیک تا 26 نوامبر 2021 به طور رسمی به عنوان ناپدید شده ثبت شده‌اند. معروف‌ترین این ناپدیدشدن‌ها مربوط به ناپدیدشدن 43 دانشجو در 26 سپتامبر 2014 است. این اتفاق به عنوان نمادی از بحران امنیتی مکزیک تبدیل شد.
