شهر نئوم
شهر نئوم یک گیگا پروژه در راستای طرح چشم‌انداز 2030 عربستان سعودی است که اجزا و امکانات مختلف و عجیبی دارد که بعضی از آنها برای اولین بار در دنیا قرار است ایجاد شود. مکان پیش‌بینی شده برای ساخت شهر نئوم، واقع در ساحل دریای سرخ است. این منطقه در شمال غربی عربستان سعودی و مشخصاً استان تبوک قرار دارد. ادعای طراحان پروژه، ساخت یک شهر برای “آینده” است که نام نئوم هم به همین موضوع اشاره دارد.
در طرح پروژه نئوم، چهار قسمت اصلی مشخص شده است: سنداله، تروجنا، اگزاگون و لاین. مهم‌ترین امکانات و قابلیت‌هایی که در نئوم “جاه‌طلبانه‌ترین پروژه جهان” که 33 برابر شهر نیویورک است طرح شده، عبارتند از:
- شهر خطی 170 کیلومتری در جنوب نئوم
- 100 درصد انرژی تجدید پذیر
- شهری بدون جاده و بدون خودرو
- تبدیل عربستان سعودی به مقصد گردشگری
- مقرراتی منحصر به فرد و مستقل از بقیه کشور
- اولین منطقه خصوصی مشترک میان سه کشور عربستان و مصر و اردن
- جمع‌آوری داده‌ها از نوع رفتار و زندگی مردم در راستای یک زندگی هوشمند
سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای ساخت شهر نئوم
اکتبر 2017 محمد بن سلمان، برنامه ساخت شهر نئوم را اعلام کرد که 500 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد و شامل حمایت مستقیم دولت و صندوق سرمایه‌گذار دولتی و سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی می‌شود و این پروژه وابستگی قطعی به سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی دارد.
آیا پروژه نئوم برای مردم عربستان هم سودی دارد؟
شاید بهترین جمله برای فهم این موضوع، حرف محمد بن سلمان باشد که گفت نئوم یک شهر برای ایجاد شغل برای سعودی‌ها نیست و نئوم برای تمام دنیاست. این در شرایطی است که بسیاری از جوانان عربستانی از کمبود شغل در این کشور رنج می‌برند. البته که در همین راستا، اخیراً حکومت عربستان قوانینی را برای جلوگیری از ورود کارگران خارجی وضع نموده است.
اخراج مردم بومی از منطقه هویطات
یکی از مسائلی که پروژه شهر نئوم با آن درگیر است بیرون کردن مردم منطقه هویطات از خانه‌هایشان است. جمعیتی حدود 20 هزار نفر که قبیله آنها بیش از صد سال در این منطقه سکونت دارند. در جریان اخراج مردم از این منطقه، یک نفر به نام هویطی کشته می‌شود که قبل از کشته شدن در ویدئویی 12 دقیقه‌ای، احساسات خود را نسبت به آوارگی از منطقه، توصیف می‌کند.
او در این ویدیو می‌گوید: مردم از خانه‌های خود رانده می‌شوند و به هیچ وجه با آنچه در حال رخ دادن است موافق نیستند. اما نحوه برخورد دولت با مسائل را فقط می‌توان با کلمه تروریسم دولتی توصیف کرد. من مخالف اخراج اجباری مردم هستم. نمی‌خواهم بروم، می‌خواهم در خانه خود بمانم. من غرامت نمی‌خواهم، من چیزی نمی‌خواهم، من فقط خانه‌ام را می‌خواهم. تعجب نمی‌کنم اگر بیایند و مرا در خانه‌ام بکشند! اینجا خانه من است و از آن محافظت می‌کنم.
کمپین توئیتری مردم عربستان
جالب اینجاست که مانند دیگر مسائلی که در عربستان رسانه‌ای نمی‌شود، اخراج مردم از خانه‌هایشان نیز برای ایجاد این پروژه جدید عمدتاً در رسانه‌های سعودی جایی ندارد، اما در شبکه‌های اجتماعی هویطی به عنوان یک شهید مورد ستایش قرار گرفت و کاربران هشتگ #استشهاد_عبدالرحیم_الحویطی (شهادت عبدالرحمن الحویطی) را به اشتراک گذاشتند و همچنین تصاویر پروفایل خود را به تصویری از او تغییر دادند که روی آن عبارت “شهید” نوشته شده است.
واکنش‌ها به پروژه شهر نئوم
انتشار جزئیات طرح پروژه نئوم، موجی از واکنش‌های طعنه‌آمیز و گیج‌کننده را در رسانه‌های اجتماعی ایجاد کرد. زیرا مردم عجیب‌ترین جنبه‌های پروژه را به سوژه تمسخر تبدیل کردند و بن‌سلمان را به استفاده از فناوری‌های گزاف برای سرپوش گذاشتن بر نقض حقوق بشر توسط پادشاهی متهم کردند.
سرنوشت مشابه پروژه‌های توسعه‌محور سعودی
این نکته قابل توجه است که سعودی‌ها در انجام پروژه‌های از این دست، سابقه خوبی ندارند و به نظر می‌رسد پروژه شهر نئوم نیز به سرنوشت پروژه‌های قبلی دچار شود. شاید مهم‌تر از همه، تلاش برای تامین آب از یخ‌های قطب جنوب! در نوامبر 1976، پادشاهی سعودی تلاش کرد تا کوه‌های یخ را از قطب جنوب به عربستان بکشد تا آب کافی برای کشور تامین کند. این پروژه حداقل 100 میلیون دلار در مدت شش ماه هزینه داشت. اما با وجود تلاش محمد بن فیصل، پسر ملک فیصل پادشاه وقت، و سروصدای بسیار، این پروژه لغو شد. پروژه‌های دیگری نیز مانند برج جده، شهر اقتصادی ملک عبدالله و… در موعد مقرر ساخته نشده و هنوز در حال تکمیل‌اند اما سرانجام اتمام آنها مشخص نیست.
توبی کریگ جونز، کارشناس نفت و آب در عربستان سعودی و نویسنده کتاب Desert Kingdom استدلال می‌کند که مگا شهر MBS (محمد بن‌سلمان) آخرین گرایش برای سرمایه‌گذاری طولانی مدت در طرح‌های بزرگ مانند پروژه قطب جنوب است. او پیشنهاد می‌کند که خاندان آل سعود بهتر است نفت و آب کافی را برای تقویت توسعه پایدار حفظ کنند. سعودی‌ها چندین بار تا به حال در تعریف پروژه‌ها و چشم‌اندازها شکست خورده‌اند. مانند چشم‌انداز 1970 و 2025 و با روند فعلی احتمالاً چشم‌انداز 2030 نیز با شکست رو به رو می‌شود.1
سرمایه‌گذاری، سد بزرگ در برابر انجام پروژه نئوم
اما حلقه مفقوده برنامه‌های سال‌های اخیر عربستان برای تکمیل این پروژه، کمبود سرمایه‌گذاری است. تحلیلگران این سوال را مطرح کرده‌اند که پادشاهی چگونه تمام طرح‌های بزرگ شاهزاده محمد را که بخشی از برنامه ویژن 2030 برای مدرن‌سازی پادشاهی است، تامین می‌کند. یکی از مدیران مستقر در خلیج فارس به FT نقل می‌کند: بسیار دشوار است که ببینیم این پول نه برای نئوم، بلکه برای تمام پروژه‌های بزرگ و جاه‌طلبی‌های دیگر آنها خرج می‌شود. اگر آنها به نصف چیزی که انتظار دارند برسند، عالی است. اما در حال حاضر شکافی بین آنچه گفته می‌شود و آنچه انجام می‌شود، وجود دارد، سرمایه‌گذاری!
یک مدیر اجرایی ناشناس در این پروژه نیز می‌گوید: همه این پروژه‌ها، تا زمانی که کمی بیشتر از یک ویدیوی تبلیغاتی نباشد، افراد زیادی آنها را جدی نخواهند گرفت. علی‌رغم آرزوی افزایش سرمایه‌گذاری داخلی، بیش از 20 درصد از دارایی‌های PIF (صندوق سرمایه‌گذاری عمومی سعودی) همچنان به سمت سرمایه‌گذاری‌های خارجی می‌رود، در حالی که چهار سال قبل این رقم کمتر از 5 درصد بوده است.
ویدیوی زیر را در یوتیوب ببینید. این ویدیو به شما کمک خواهد کرد تا ابعاد و جزئیات پروژه شهر نئوم عربستان سعودی را متوجه شوید. هر سال جزئیات بیشتری از طرح و روند اجرای پروژه منتشر می‌شود.
عربستان سعودی در پروژه شهر نئوم موفق است یا شکست خورده؟
بدون دیدگاه