پرتغال، امپراتوری با طعم بد استعمار

مهدی طارمی، بهترین گل‌زن لیگ پرتغال

شاید پرتغالی‌ها خودشان هم فکر نمی‌کردند که ‌بهترین گل‌زن لیگ کشور پرتغال یک ایرانی شود.‌ مهدی طارمی، بازیکنی که حالا در اروپا به شاهزاده فارسی معروف است. افتخارات او با لباس پورتو پرتغال زیاد است؛ از ‌بهترین گل لیگ قهرمانان اروپا 2020-2021 گرفته،¹ تا گل فوق‌العاده به چلسی که در لیست ‌بهترین گل‌های سال و نامزد دریافت جایزه پوشکاش بود.²

جزیره هرمز در اشغال کشور پرتغال

روز ملی خلیج فارس در تقویم ایران در تاریخ 10 اردیبهشت فقط یک روز تاریخی برای ایرانی‌ها نیست و پرتغالی‌ها هم خاطره بدی از این روز دارند. این روز، سالگرد اخراج پرتغالی‌ها از جزیره هرمز در خلیج فارس در سال 1622 میلادی است. جزیره‌ای که برای بیش از یک قرن در اشغال پرتغال بود. این کشور بین سال‌های 1515 تا 1622 گذرگاه ورودی و خروجی تمام کشتی‌ها به خلیج فارس را بر عهده گرفته بود.³

مستعمرات وسیع امپراتوری پرتغال

ایران تنها کشوری نبود که در اشغال پرتغال بود. پرتغال اولین استعمارگر و امپراتوری جهان بود که از قرن پانزدهم تأسیس شد و در نهایت از قاره آمریکا تا ژاپن گسترش یافت.⁴ در دهه 1500، پرتغال کشور غرب آفریقای کنونی گینه بیسائو و دو کشور آفریقای جنوبی آنگولا و موزامبیک را مستعمره کرد. پرتغالی‌ها بسیاری از مردم این کشورها را به اسارت و بردگی گرفتند و به دنیای جدید فرستادند. طلا و الماس نیز از این مستعمرات استخراج می‌‌شد.⁵

برزیل در استعمار کشور پرتغال

برزیل از نظر مساحت و جمعیت بزرگ‌ترین مستعمره پرتغال بود. این کشور در سال 1500، بخشی از معاهده توردسیلاس بود که در سال 1494 با اسپانیا امضا شد و به پرتغال اجازه داد تا بر برزیل ادعای مالکیت کند. پرتغالی‌ها بردگان آفریقایی را وارد و آنها را مجبور به کشت شکر، تنباکو، پنبه، قهوه و سایر محصولات کردند. پرتغالی‌ها همچنین چوب برزیل را از جنگل‌های بارانی استخراج ‌می‌کردند که برای رنگ‌آمیزی منسوجات اروپایی استفاده می‌‌شد.⁶

علاقه پرتغالی‌ها به برده‌داری

در میان قدرت‌های استعماری که در طول قرن‌ها استعمار اروپا ظهور کردند، پرتغال بیش‌ترین سهم را در برده‌داری دارد. این نظریه که پرتغال اولین کشور اروپایی بود که برده‌داری را لغو کرد، نادرست است. این لغو در واقع یک فرآیند بود تا یک رویداد. فرمان مارکی پومبال که در سال 1761 صادر شد، فقط واردات برده به کلان شهرها را ممنوع کرد. دو سال بعد، با معرفی قانون Lei do Ventre Livre، که حکم می‌کرد فرزندان بردگان در بدو تولد آزاد شوند، پرتغال با پایان برده‌داری حداقل روی کاغذ یک نسل فاصله داشت.⁸

فشار اقتصادی در پی افزایش پناهندگان

آنگولا، موزامبیک و گینه بیسائو در سال 1975 استقلال یافتند. هر سه کشور توسعه نیافته بودند و جنگ‌های داخلی در دهه‌های پس از استقلال جان میلیون‌ها نفر را گرفته بود. بیش از یک میلیون پناهنده از این سه کشور پس از استقلال به پرتغال مهاجرت کردند و اقتصاد پرتغال را تحت فشار قرار دادند.⁹

پایان دوره استعمارگری پرتغال

در قرن بیستم، پرتغال برای آزاد کردن مستعمرات خود تحت فشار بین‌المللی قرار داشت. اما دیکتاتور پرتغالی، آنتونیو سالازار، از استعمار‌زدایی خودداری کرد. چندین جنبش استقلال‌طلبی در این سه کشور آفریقایی به جنگ استعماری پرتغال در دهه‌های 1960 و 1970 منجر شد که ده‌ها هزار نفر را کشت و با کمونیسم و جنگ سرد مرتبط بود. در سال 1974، یک کودتای نظامی در پرتغال، سالازار را از قدرت کنار گذاشت و دولت جدید پرتغال به جنگ غیرمحبوب و پرهزینه پایان داد.¹⁰

آغاز حکومت سالازار

دیکتاتور سالازار در سال 1932 در پرتغال به حکومت رسید و برای بیش از 40 سال بر این سرزمین سلطه داشت. رکوردی از دوام که در مقایسه با فرانسیسکو فرانکو، بنیتو موسولینی یا آدولف هیتلر، همتایان فاشیست و دوستان خوب او بی‌نظیر بود. او این کار را با راضی نگه داشتن مالکان ثروتمند و محافظه کار، بانکداران و صنعتگران مشهور انجام داد.¹¹

اقدامات سالازار در کشور پرتغال

او 40 درصد از بودجه کشورش را برای نیروهای مسلح صرف می‌کرد. 9 میلیون نفر فقیر و بی‌سواد در کشور پرتغال وجود داشت. درآمد سرانه، حدود 420 دلار در سال 1967، کم‌ترین میزان در اروپای غربی بود و بی‌سوادی بالا‌ترین میزان را داشت. به زنان برای اولین بار در سال 1933 در همه‌پرسی قانون اساسی پرتغال اجازه رای دادند. اما نه در شرایط برابر با مردان. زنان باید تحصیلات متوسطه می‌داشتند، در حالی که مردان فقط به خواندن و نوشتن نیاز داشتند.¹²

پرتغال عاری از جرم و جنایت

سالازار، برای بیش از چهار دهه، پرتغال را از هر چیز غیرعادی جنسی عاری کرد. «همه فیلم‌های خارجی سانسور شدند و صحنه‌های توهین‌آمیز پاک شد. همه کتاب‌های مدرسه به شدت اخلاق کاتولیک را آموزش می‌‌دادند. پلیس ساحل محدودیت سختی برای لباس شنا اعمال کرد و لیسبون عاری‌ترین شهر اروپای غربی از جرم‌ بود.¹³

فروپاشی آرمان‌شهر سالازار

در کمتر از 2 سال، لیسبون از کم جرم‌‌ترین شهر اروپای غربی به بالا‌ترین میزان جرم و جنایت، از جمله تجاوز جنسی به کودکان، تبدیل شد. در دهه 1970، زمانی که پنت‌هاوس و پلی‌بوی دوران اوج خود را داشتند، CIA شروع به استفاده از پورنوگرافی کرد. به طوری که به عنوان یکی از سلاح‌های موجود در زرادخانه جنگ روانی خود از پورنوگرافی بهره برد.

استفاده از سلاح پورنوگرافی

در دهه 1970، هرزه‌نگاری به یکی از سلاح‌های روانی بی‌ثبات‌سازی و کنترل در زرادخانه جنگ‌های مخفی سیا تبدیل شد. در سال 1974، سیا از پورنوگرافی برای منحرف کردن انقلاب کمونیستی در پرتغال استفاده کرد. پس از انقلاب آخر هفته شکرگزاری در سال 1974، منطقه لیسبون توسط برخی از ظالمانه‌ترین، آشکار‌ترین و باورنکردنی‌‌ترین نشریات گرافیکی که تا به حال دیده‌ام پر شده بود.

انقلاب آبی

یک شاهد عینی می‌گوید: خانم فیتزموریس، روان‌شناس مدرسه ما، یکی از متخصصان مجله تایم، مقاله‌ای با عنوان «انقلاب آبی» منتشر کرد که وضعیت را توصیف می‌نمود. او اشاره کرد که کشور پرتغال از دانمارک به عنوان مرکز پورنو اروپا پیشی گرفته است.¹⁴ در سال 1974 در این کشور برای آزادی‌های زنان تظاهرات‌های زیادی برگزار شد.¹⁵ اما پس از گذشت بیش از 46 سال در 14 فوریه 2020، تظاهرات زنان در شهرهای پرتغال لیسبون، پورتو، براگا و کویمبرا تکرار شد. البته در اعتراض به خشونت جنسی و قتل زنان و درخواست برای اقدامات موثر جهت حمایت از زنان.¹⁶

انقلاب میخک، پایان استعمار در آفریقا

انقلاب موسوم به میخک در 25 آوریل 1974 رژیم مستبد Estado Novo را سرنگون کرد. این حرکت با موسیقی در رادیو شروع شد و این نشانه‌ای بود که انقلابیون باید نقاط استراتژیک کشور را اشغال کنند. در عرض چند ساعت، Estado Novo سرنگون شد. پایان فاشیسم به معنای پایان استعمار پرتغال در آفریقا بود.¹⁷

موج اعتیاد به هروئین در پرتغال

در دهه 1990 کشور پرتغال در چنگال اعتیاد به هروئین گرفتار بود. تخمین زده می‌‌شود که 1٪ از جمعیت بانکداران، دانش‌آموزان و افراد جامعه به هروئین وابسته بودند و پرتغال بالا‌ترین نرخ ابتلا به HIV را در کل اتحادیه اروپا داشت. در اواخر دهه 90، حدود نیمی از افراد زندانی، به دلایل مرتبط با مواد مخدر در آنجا بودند.

در سال 2001 پرتغال اولین کشور جهان بود که انواع مواد مخدر را جرم‌زدایی کرد. یعنی با اینکه غیرقانونی است اما کسی به دلیل داشتن مواد مخدر دستگیر نمی‌شد. قبل از این قانون 90 درصد بودجه مبارزه با مواد مخدر صرف اجرا می‌شد و 10 درصد صرف مراقبت‌های بهداشتی؛ اما این اعداد بعد از سال 2001 برعکس شد. مصرف‌کنندگان هروئین از 100 هزار نفر در سال 1999 به 50هزار نفر در سال 2018 رسید.¹⁸

پرتغال "دروازه" کوکائین است. برزیل گذرگاه مهمی برای حجم زیادی از کوکائینی است که از پرتغال ترانزیت می‌‌شود تا به سایر کشورهای اروپایی برسد.¹⁹

رونالدو، شانس طلایی پرتغالی

شاید مهم‌‌ترین شانس تیم فوتبال پرتغال برای بازکردن دروازه‌ها، رونالدوست. زندگی رونالدو جز فوتبال بخش‌های زیبای دیگری نیز دارد. رونالدو به سخاوتمندی نسبت به نیازمند‌ترین افراد به ویژه قربانیان جنگ‌های سیاسی در سوریه و فلسطین مشهور است. رونالدو 1.5 میلیون دلار جهت تامین غذای فلسطینیان غزه در ماه رمضان اهدا کرد. در نوامبر 2012، رونالدو کفش طلای خود را در یک حراجی فروخت تا پول آن را به کودکان فلسطینی اهدا کند و این کار را به سرانجام رساند.²⁰ این چهره مشهور دنیای فوتبال، علاوه بر افتخارات ورزشی پر شمار، محبوبیت بسیار زیادی نیز در بین طرفداران فوتبال در جهان دارد.

زیپ‌لاین برون مرزی در کشور پرتغال

تنها زیپ‌لاین برون مرزی در جهان متعلق به پرتغال است. این سفر با عبور از رودخانه گوادیانا از اسپانیا به پرتغال اتفاق می‌افتد. اولین زیپ‌لاین برون مرزی در جهان، تجربه‌ای منحصر به فرد و فراموش‌نشدنی را برای بازدیدکنندگان خود فراهم می‌کند. در طول 720 متری که به دو کشور می‌‌پیوندند، کاربران با سرعت 70 تا 80 کیلومتر در ساعت از روی رودخانه عبور می‌‌کنند. ²¹

رهبر انرژی پاک در اروپا

پرتغال یکی از رهبران انرژی پاک اروپا است. این کشور در حال حاضر 60 درصد برق خود را از منابع تجدیدپذیر تامین می‌کند که یکی از بالا‌ترین نسبت‌های مصرف انرژی سبز در اروپاست. دولت پرتغال به تازگی اعلام کرده که قصد دارد تا سال 2026 به 80 درصد انرژی پاک در تولید برق دست یابد.²²

منابع:

مقالات سایت پلاسما

دسامبر 20, 2022

استقلال پرونده ویژه سیاست خارجی مقالات

دسترسی سریع

چند رسانه‌ای

پیوندهای بیشتر